Dress Code – قوانین و راهنمای پوشش در موقعیت‌های مختلف

نوع پوشش در موقعیت‌های مختلف بر اساس شاخصه ها و سنجه هایی همانند عرف, شاَن شرکت کنندگان و افراد حاضر و دلیل جلسه تعیین می‌گردد. مثلا استفاده از لباس اسپرت در عوض لباس فرم اداری در یک جلسه رسمی همانقدر ناخوشایند است که استفاده از مانتو شلوار اداری در یک دورهمی دوستانه و یا خانوادگی .

در بسیاری از ادارات و اماکن دولتی و یا حتی غیر دولتی و به صورت حرفه‌ای تر در کارگاه‌ها و مراکز صنعتی در ارتباط با لباس کار نیز بخش نامه‌ها و دستور‌العمل هایی به منظور اعلام پوشش مورد قبول آن سازمان تحت عناوین مختلفی نظیر آیین نامه پوشش  داخلی سازمان / ارگان تهیه و به ذینفعان مورد نظر اعلام می‌گردد . در این آیین نامه ها و قوانین که در بعضی حالات پیروی و تبعیت از آن‌ها رنگ  و بوی اجبار به خود می‌گیرد , پوشش مورد قبول آن سازمان به صورت شفاف به همگان اعلام می‌گردد. بنابراین افراد مشمول آیین نامه به مراجعه به قوانین مربوط به پوشش در آیین نامه می‌توانند نوع پوشش مناسب برای حضور در اماکن تحت نظر آن سازمان را رعایت کنند.

هم راستا با همین معنی واژه‌ای در دنیای مد و پوشش وجود دارد به نام : Dress Code که اشاره به ترجیحات و در بعض مواقع الزامات پوشش در مکان های مختلف دارد.

Dress Code به مجموعه‌ای از قوانینی (در واقع یک راهنما) اشاره دارد که نوع پوشش مناسب در موقعیت‌های مختلف را بیان می‌دارد. در تعریف دیگری که سایت ویکی پدیا ارائه کرده است دِرس‌کُد نوعی شناسه گذاری نمادین  نسبت به ایده‌های اجتماعی متفاوت شامل کلاس های اجتماعی مختلف, شناسه ها و نشانه های فرهنگی و گرایشات متفاوت در جهت ایجاد تطابق با سنت ها و آداب و رسوم و گرایشات مذهبی و سیاسی است.

در واقع با بیان یک مثال ساده میتوان این مفهوم را روشن‌تر بیان نمود :  فرض کنید یک از  همکلاسی های قدیمی شما تصمیم به برگزاری یک مهمانی گرفته تا دور هم جمع بشوید و با مرور خاطرات خوش گذشته شبی را در کنار هم باشید. در این صورت دوست شما به عنوان صاحب مهمانی بهتر است Dress Code را هم مشخص نماید به این معنی که مثلا بگوید   سبک پوشش برای مهمانی اسپرت و غیر رسمی است . بنابراین مشکل شما و یکی از مشکلات همیشگی بانوان در بحث انتخاب لباس مناسب برای مهمانی ها به همین سادگی مرتفع می‌گردد.

به عنوان مثالی دیگر که شاید ملموس تر هم باشد, میتوان به جشنواره فیلم کن اشاره کرد  که در دِرس‌کُد مخصوص جشنواره از آقایان میخواهد که لباس رسمی (کت و شلوار و کراوات یا پاپیون) و از بانوان میخواهد از لباس شب به همراه کفش پاشنه بلند برای پوشش استفاده کنند.

در ادامه مقاله به خلاصه‌ای از تاریخچه دِرس‌کُد در اروپا و امریکا می‌پردازیم .

تاریخچه دِرس‌کُد در اروپا

در حد فاصل قرون هفت تا نه, اقشار ثروتمند و اشراف اروپایی از نوعی دِرس‌کُد منحصر به فرد به منظور ایجاد تمایز از افراد عام استفاده می‌کردند . در واقع کلیه طبقات اجتماعی به طور معمول از البسه مشابهی استفاده می‌کردند و تمایز میان سلسله مراتب اجتماعی از طریق تزئین و نحوه و چگونگی آراستن پارچه البسه مشخص می‌شد. لباس‌های رایج مورد استفاده دهقانان و طبقه کارگر شامل تونیک‌های ساده ,کلاه, کت , شلوار و کفش معمولی بود . با توجه به رتبه و درجه اجتماعی افراد مدل تزئین و آراستن دور تونیک و دور کمربند افراد متفاوت و مختلف بود . نمونه هایی از این تزئین ها همانگونه که جیمز پلانچی اشاره میکند شامل مواردی همچون زنجیر‌های طلایی و نقره‌ای , دستبندهایی از جنس نقره , طلا و یا عاج و رشته هایی از کهربا و یا دیگر مهره‌های قیمتی است. به طور معمول طبقه اشراف و ثروتمندان بیشتر تمایل به پوشیدن تونیک‌های بلندتری نسبت به افراد عامه داشته باشند.

تاریخچه دِرس‌کُد در آمریکا

ساکنین بومی سواحل اقیانوس آرام سلسله مراتب اجتماعی به نسبت پیچیده‎‌ای داشتند که شامل بردگان, افراد عامی (روستایی) و افراد خواص(نجیب زادگان) می‌شدند که دِرس‌کُد مورد استفاده آنان نشان دهنده تمایز میان اقشار مختلف در طبقه‌های اجتماعی متفاوت بود.

جان جوییت, فردی از اهالی انگلستان که حدفاصل سالهای 1802 الی 1805 در منطقه‌ای که در حال حاضر شهر ونکوور در آن قرار دارد, توسط بومیان منطقه به اسارت گرفته شده بود در خاطره‌ای که از آن دوران نقل میکند, بیان مینماید که چگونه بعد از مدتی رئسای قبیله تصمیم گرفتند که بعد از مدتی او اکنون باید یکی از بومیان حساب شود و از آداب و رسوم آنان تبعیت نماید و برای پوشش از البسه مورد تایید آن‌ها استفاده کند .  جوییت از تحمیل درس‌کد خشنود نبود و آنطور که در خاطراتش نقل میکند لباسی که برایش در نظر گرفته بود بسیار نامناسب در فصل سرما بود به گونه‌ای که موجب مریض شدن او شد و به نوعی تا سرحد مرگ هم پیش رفت . به علاوه اینکه او اجازه نداشت موهایش را کوتاه کند و باید برای اینکه عضوی از جامعه به حساب بیاید مجبور بود روی صورت و بدنش نقاشی نماید.

 

نشانگرهای اجتماعی

یکی دیگر از فاکتورهای تاثیرگذار روی استاندارد پوشش افراد در یک جامعه نشانگرهای اجتماعی است. نشانگرهای اجتماعی شاما فاکتورهای از جمله جنسیت , موقعیت اجتماعی , شرایط شغلی , وابستگی‌های قومی و نژادی , وابستگی‌های مذهبی و وضعیت تاهل است .

 

جنسیت

فرهنگ‌های مختلف در مورد اینکه آقایان و بانوان باید چه نوع پوششی داشته باشند نرم‌های فرهنگی متفاوتی را تعریف کرده‌اند .  به عنوان مثال در فرهنگ اندونری هم آقایان و هم بانوان از سارنگ, نوعی البسه با پارچه بلند استفاده می‌کنند .

موقعیت اجتماعی

در جوامع مختلف لباسهای خاص ممکن است مشخص کننده  و نماد یک وضعیت خاص باشند و نمادی از رتبه اجتماعی بالا و یا دون پایه بودن فرد باشد. به عنوان مثال در روم باستان تنها سناتورها اجازه داشتند که لباسهایی با رنگ بنفش بپوشند. همچنین در جوامع سنتی هاوایی تنها رئسای رده بالا اجازه دارند عباهایی از جنس پر بپوشند و در چین قبل از جمهوری نیز تنها امپراطور اجازه داشت که لباسهایی با رنگ زرد بپوشد .

وابستگی‌های مذهبی

ادیان مختلف دارای لباس‌های خاصی هستند که به عنوان نمادی برای آن‌ها به شمار می‌آید. مثلاً همانطور که احتمالاً مشاهده کرده اید مردان یهودی از نوعی کلاه برای نشان دادن مذهبشان استفاده می‌کنند. همچنین بانوان مسلمان از مقنعه , روسری و حتی در بعضی مواقع از روبنده برای پوشاندن بدن و موس سر خود از نامحرم استفاده می‌کنند.

وضعیت تاهل

به صورت سنتی  زنان هندو برای نشان دادن وضعیت تاهل خود نوعی پوشش به اسم  سندور  بر سر می‌کنند . اگر بیوه باشند از یک لباس سفید ساده و بدون هیچ گونه زیروآلاتی استفاده می‌کنند. البته این موضوع در ارتباط با همه زنان هندو صدق نمی‌کند و در جامعه مدرن به عنوان یک نٌرم همگانی پذیرفته نیست و ممکن زنانی متاهلی هم وجود داشته باشند که لزوما سندرو سر نمی‌کنند.

قوانین و هنجارهای اجتماعی

هر کشوری دارای مجموعه ای از قوانین و هنجارهای اجتماعی است . در هر منطقه‌ای که باشید قوانین و مقررات مربوط به پوشش با توجه به فرهنگ و مذهب آن منظقه دچار تغییر و تحول می‌گردد. مثلا در فرهنگ غربی استفاده از شلوارک (شلوار کوتاه) برای آقایان و بانوان در معابر عمومی موضوعی عادی است در حالیکه در بعضی فرهنگ ها من جمله فرهنگ کشورمان چنین چیزی مورد پذیرش نیست .

 

دِرس‌کُد خصوصی و شخصی

در بسیاری از موارد, در اماکن خصوصی مجموعه ای از قوانین پوشش مخصوص و مختص به همان مکان وجود دارد. رسم‌های خانوادگی در این موضوع تاثیر گذار است  مثلا نوع پوشش خانواده در مراسم های رسمی مانند مراسم ازدواج , تشیع جنازه و … .

 

محل کار

 بعضی از شرکت‌ها از کارمندانشان می‌خواهند لباس فرم خاصی را در محیط کار به تن کنند. لباس فرم اداری میتواند برای آقایان به صورت کت و شلوار و برای خانم‌ها به صورت مانتو شلوار اداری باشند. استفاده از لباس فرم برای شرکت‌ها میتواند به بحث‌هایی از جمله برندینگ شرکت‌ها کمک کند.

در کشورهای غربی این سیاست‌ها بر اساس صنعت متفاوت خواهد بود. به عنوان مثال در جوامع غربی وکلا , مدیران اجرایی, کت شلوار و کراوات به تن می‌کنند.

 

پوشش رسمی

در کشورهای غربی پوشش رسمی برای آقایان عبارت است از کت بلند برای آقایان و لباس شب بلند برای خانم ها. لباس نیمه رسمی دارای تعاریف کمتر دقیق‌ تری است اما به طور معمول شامل کت و شلوار و کراوات سیاه برای آقایان و لباس شب برای بانوان است.

 

سیستم‌های آموزشی

بسیاری از مدارس در سیستم نظام‌های آموزشی مختلف برای دانش آموزان کدهایی تعریف میکنند تا برای پوشش از لباس فرم ویژه‌ای استفاده نمایند. لباس فرم مدارس  میتواند به دانش آموزان در دوران آموزش جلوه‌هایی از برابری را تداعی نماید.

 

طغیان بر علیه دِرس‌کُد

مجموعه‌ای از قوانین نوشته شده و نانوشته در ارتباط با دِرس‌کُد در کشورهای مختلف وجود دارد. نگرش اجتماعی نسبت به هنجارهای تئوری و مفرضاتی که آنها مطرح می‌کند منجر به واکنش افراد و گروه‌های مختلف نسبت به این هنجارهای مختلف شده است و به نوعی به شکل سنتی از شورش تبدیل شده است. یک نمونه واضح از این مخالفت‌های اجتماعی را میتوان در  رفتار نوجوان در انتخاب نوع پوشش در موقعیت های رسمی و غیر رسمی است. نمونه دیگر cross dressing , به معنی پوشیدن لباس های معمول جنس مخالف توسط بعضی است.